اویی، شهر رازآلود درعمق زمین ...

شهر زیرزمینی نوش آباد با نام محلی‌ «اویی»، شهردست کن زیرزمینی با راهروها و اتاق‌ های متعدد یکی از منحصر به فردترین شهرهای زیرزمینی جهان به شمار می رود که براساس پیشینه‌ اش به دوران پیش از اسلام باز می ‌گردد.شهر زیرزمینی اویی که در 3 کیلومتری شهرستان آران وبیدگل و 6 کیلومتری کاشان در شمال استان اصفهان و در حاشیه کویر مرکزی ایران قرار دارد به صورت اتفاقی هنگام ساخت و ساز یکی از خانه‌ های شهر نوش ‌آباد در سال 1383 کشف شد .
راساس برخی باورهای باستان شناسی؛ از این شهر زیرزمینی به منظور حفاظت مردم شهر نوش آباد در جنگ‌ ها و غارت‌ های محلی به ویژه هنگام حمله مغول مورد استفاده می شد .
شهر زیرزمینی نوش آباد در 3 طبقه در زیر زمین با عمق بین 4 تا 18 متر ساخته شده و در ابعاد هزاران متر مربع در زیر بافت کنونی شهر نوش آباد گسترده است .
جالب است بدانیم که راه ‌های ورودی به این شهر در محل های پر رفت و آمد شهر مانند بازار، قنات، مساجد و برخی خانه های مشخص قرار داشته تا در صورت بروز خطر، مردم بتوانند به سرعت از گزند نیروی مهاجم در امان بمانند .

** شیوه تهویه هوا در این شهر زیر زمینی بسیار شگفت انگیز است
شیوه تهویه شهر زیرزمینی از طریق کانال هایی بوده که درطبقه اول و به سطح زمین ایجاد شده است .
چاه های مرتبط طبقات، علاوه بر عملکرد عبور و مرور، باعث جریان یافتن هوا در طبقات پایین می شده است .
این عمل در مورد چاه های قنات نیز مصداق دارد؛ دسترسی به این فضاها به دلیل قرار گرفتن در زیر زمین از طریق یک چاه و کانال باریک و کوتاه میسر می شود .

** معماری بی نظیری شهر اویی
نوع معماری استفاده شده در این سازه زیر زمینی نیز بسیار بی نظیراست که البته مرتبط با پیشینه تاریخی سرزمین مان که همواره در معرض حمله و تجاوز بوده مصداق پیدا می کند .
تدافعی و پناهگاه بودن این نوع معماری که در دل زمین ایجاد شده، تاثیر فراوانی بر چگونگی ارائه پلان معماری آن گذاشته است . بنابراین درخصوص ورودی ، دسترسی به این فضاها نمی بایست به آسانی صورت بپذیرد .

** تامین آب آشامیدنی در شهر زیر زمینی از طریق شبکه آب
در مواقع ناامنی و پناه گرفتن اهالی در زیرزمین، آب مصرفی مردم از پایاب ها و قنات ها تامین می شده است؛علاوه بر پایاب ها مسیر اویی ها به شکلی بوده که در بعضی قسمت ها به قنات مرتبط می شده است .
برخی مقام های ارشد داخلی و خارجی که از این شهر زیرزمینی بازدید کرده اند شگفتی خود را از این جاذبه دست ساز انسانی و تاریخی عنوان کرده اند .
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در بازدید از شهر زیر زمینی اویی نوش آباد، آن را در ردیف عجایب معماری جهان برشمرد و گفت: با وجود این که از اهرام ثلاثه مصر نیز دیدار کرده ام، حس می کنم شهر زیرزمینی نوش آباد بیش از اهرام ثلاثه عجایب من را برانگیخته است .
محمد فرهادی خواستار توجه جدی به این اثر تاریخی شده و آن را شایسته ثبت در میراث جهانی یونسکو دانست و از این که به این اثر بی توجهی شده و به جهانیان معرفی نشده است ابراز تاسف کرد .
وی هم چنین دست اندرکاران را به پیگیری بیشتر در زمینه مطالعات باستان شناختی و رفع موانع لای روبی و بازگشایی دیگر فضاهای این اثر مهم فرا خواند و در زمینه ثبت این اثر در فهرست جهانی یونسکو قول همکاری داد .